Al meer dan honderd jaar lang worden vogels geringd ten bate van wetenschappelijk onderzoek. In Nederland zijn sinds 1911 al meer dan vijf miljoen vogels geringd, waarvan er ruim een miljoen zijn teruggemeld. Gedurende deze periode is de focus van dit onderzoek geleidelijk verschoven. Aanvankelijk lag de nadruk op het in kaart brengen van trekwegen aan de hand van vondsten en terugmeldingen van geringde vogels. Tegenwoordig vormt het verzamelen van gegevens over overleving, dispersie en andere belangrijke processen middels het volgen van grote aantallen individueel gemerkte vogels een belangrijke pijler van het ringonderzoek. De ontwikkeling van gecompliceerde mathematische modellen waarmee deze gegevens, inclusief kleurringen en halsbanden, geanalyseerd kunnen worden is inmiddels uitgegroeid tot een wetenschap op zich.
Kleurringen en halsbanden – Ganzen
Kleuringen en halsbanden zijn er in vele soorten en maten. Halsbanden van Grauwe ganzen komen in tenminste drie kleuren voor. Bij Brand- en Rotganzen worden zeven verschillende kleuren gebruikt voor pootringen. De gangbare kleuren zijn rood, donkergroen en donkerblauw, alle met een witte inscriptie, en geel, wit, lichtgroen (lime) en oranje, alle met een zwarte inscriptie.
Grauwe ganzen worden in het algemeen voorzien van halsbanden van donkergroen of donkerblauw van kleur. De vogels met groene halsbanden zijn in Nederland en België geringd. Het zijn vogels die bij ons broeden. De blauwe halsbanden komen uit Scandinavie en zijn vooral in de trektijd en de winter bij ons aan te treffen.
Op de halsbanden staat altijd één letter horizontaal, en twee letters of cijfers vertikaal die van boven naar beneden afgelezen dienen te worden.
De horizontale inscriptie is altijd een letter, de twee verticale symbolen kunnen zowel letters als cijfers zijn, of een combinatie daarvan. Naast een halsband dragen veel Grauwe Ganzen ook een pootring met daarop dezelfde code. Het kan dus voorkomen dat u een Grauwe Gans met uitsluitend een pootring ziet. Deze kunt u ook doorgeven via Goosetrack.
Brandgans en Rotgans Brand/ en Rotganzen dragen pootringen in een groot aantal kleuren. De pootringen kunnen om één of -meestal- om beide poten worden aangetroffen. Op de ringen staan letters of cijfers.
Lees eerst de linkerpoot af en dan de rechter. Voer eerst de kleur in van de linker ring, dan de letter of het cijfer dat op de ring staat. Doe vervolgens hetzelfde voor de rechter ring. Staan er meerdere letters of cijfers op een ring dan moeten deze van onder naar boven worden afgelezen. Bij het doorgeven van de codes wordt dan eerst de kleur aangegeven gevolgd door een * en de beide letters of cijfers. De complete code bestaat altijd uit 4 posities. Links vindt u de gebruikte kleuren met hun (Engelse) codeletter.
Pootringen kunnen ook voorzien zijn van één, twee of drie streepjes.
De codes voor de streepjes zijn als volgt:
1 streepje: –
2 streepjes: =
3 streepjes: E (Brandgans) of Z (Rotgans)
Linksboven: twee normale pootringen met op elke ring één cijfer of letter (code: R6BK).
rechtsboven: twee ringen met twee cijfers of letters (code G*P5 en R*5K).
Onder: drie ringen met respectievelijk één, twee en drie horizontale strepen (code L-, L= en LE of LZ).
Het waarnemen van ringen en doorgeven per SMS
Bij het invoeren van de code in het SMS-bericht of op de website, moet rekening worden gehouden met de volgorde. Het SMS-bericht begint altijd met het code woord GANS. Daarna volgt de soortcode. Er kunnen ringwaarnemingen van vijf ganzensoorten worden doorgegeven:
Rietgans RIE (Toendra- en taigarietgans)
Kolgans KOL
Grauwe Gans GRA
Brandgans BRA
Rotgans ROT
Wanneer een gans een halsband heeft worden alleen de gegevens van de halsband doorgegeven. Wanneer een gans alleen pootringen heeft volgt eerst de code van de linkerpoot en daarna die van de rechterpoot.
Het SMS-bericht is als volgt opgebouwd:
Gans [spatie] code ganzensoort [spatie] kleur- en codecombinatie ring(en)
Stuur vervolgens het SMS-bericht naar 7171
Het SMS-bericht dat u van Goosetrack ontvangt wanneer u een waarneming van een gekleurringde gans hebt doorgegeven
Zodra u het SMS-bericht heeft verstuurd ontvangt u een SMS terug met gegevens over de door u waargenomen gans, zoals geslacht, ringdatum, ringplaats en de datum van de laatste waarneming. Thuisgekomen kunt u uw tocht herbeleven met een bezoek aan http://www.goosetrack.nl/ Hier kunt u meer gegevens invoeren (bijvoorbeeld de plaats waar u de gans gezien heeft). Gebruik hiervoor de code die in het SMS-bericht staat.
Voor het verzenden van de SMS betaalt u de normale kosten voor SMS-berichten aan uw provider. Voor het ontvangen bericht betaalt u slechts
€ 0,25. Dit bedrag dekt de kosten voor de SMS service en de website. Er wordt geen winst gemaakt.
